چرا باید از اینورتر یا درایو کنترل دور موتور استفاده کنیم؟+تفاوت اینورتر و سافت استارتر

اینورتر چیست؟

اینورتر صنعتی یا درایو کنترل دور موتور، دستگاهی است که برای کنترل سرعت موتورهای الکتریکی استفاده می‌شود. درایوها با تغییر فرکانس جریان ورودی به موتور، سرعت چرخش آن را تنظیم می‌کنند. در مقایسه با سافت استارتر که فقط برای راه‌اندازی نرم موتور به کار می‌رود، اینورتر کنترل دقیق تری بر سرعت موتور دارد به همین دلیل بهتر است قبل از خرید و استعلام قیمت اینورتر صنعتی، با این تجهیز به طور کامل آسنا شویم. درایو همچنین منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی موتور می‌شود. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که چرا باید از درایو کنترل دور موتور استفاده کرد و با تفاوت‌های اینورتر و سافت‌استارتر آشنا می‌شویم.

نکات کلیدی:

• اینورتر دستگاهی است که برای کنترل سرعت موتورهای الکتریکی استفاده می‌شود.
• درایوها با تغییر فرکانس جریان ورودی به موتور، سرعت چرخش آن را تنظیم می‌کنند.
• درایو کنترل دقیق تری بر سرعت موتور دارد در مقایسه با سافت استارتر که فقط برای راه‌اندازی نرم موتور به کار می‌رود.
• درایو منجر به صرفه جویی در مصرف انرژی موتور می‌شود.
• در این مقاله به بررسی تفاوت های اینورتر و سافت استارتر خواهیم پرداخت.

اینورتر یا درایو فرکانس متغیر چیست؟

درایو فرکانس متغیر (VFD) یا درایو سرعت متغیر (VSD) که با عنوان اینورتر هم شناخته می‌شود، موتور را در شار بهینه خود قرار می‌دهد. اینورترها درواقع دستگاه‌های الکترونیکی هستند که وظیفه اصلی آنها کنترل سرعت موتور، حین توقف و شروع به کار است. درایو این کار را از طریق تغییر ولتاژ و فرکانس انجام می‌دهد.

این درایوها انواع بسیار زیاد و متنوعی دارند که کاربری آنها برای حفظ جریان و فشار ثابت است. درایوها باتکیه‌بر قابلیت فعالیت با سرعت پایین موتورها، انرژی بسیار کمی هم مصرف می‌کنند. به‌این‌ترتیب استفاده از آنها هزینه کمتری را در زمینه مصرف انرژی به شما تحمیل خواهد کرد.

با استفاده از درایو، سرعت موتور کاملاً قابل‌تنظیم است. این کنترل سرعت باعث کاهش نوسانات و ارتعاشات لوله‌کشی داخلی هم می‌شود. با گشتاور داینامیکی و حرکت صافی که دارند، برای استفاده در پله‌های برقی و آسانسور مناسب هستند. همچنین اینورترها به دلیل کنترل سرعت تجهیزات مختلف، برای استفاده در میکسر، سنگ‌شکن و آسیاب بسیار ایده‌آل هستند.
در تصویر زیر تعدادی از اینورترهای برندهای معتبر و معروف را مشاهده می‌کنید:

انواع درایو کنترل دور موتور

درایوها انواع مختلفی دارند که بر اساس فناوری، ظرفیت و کاربرد متفاوت هستند. انواع اصلی اینورترها عبارت‌اند از اینورترهای ولتاژ ثابت، اینورترهای فرکانس متغیر و اینورترهای با قابلیت کنترل گشتاور.

نوع اینورتر	ویژگی‌ها	کاربرد
درایوهای ولتاژ ثابت	ولتاژ خروجی ثابت اما فرکانس متغیر	کنترل سرعت موتورهای القایی
اینورترهای فرکانس متغیر	ولتاژ و فرکانس خروجی متغیر	کاربرد در سیستم‌های تهویه، پمپ‌ها و آسانسورها
درایوهای با قابلیت کنترل گشتاور	امکان کنترل دقیق گشتاور موتور	صنایع با نیاز به کنترل گشتاور

درایو یا کنترل دور موتور

درایو یا کنترل دور موتور به سیستمی گفته می‌شود که برای تنظیم سرعت موتورهای الکتریکی استفاده می‌شود. این سیستم‌ها با تغییر فرکانس و ولتاژ ورودی به موتور، سرعت چرخش موتور را کنترل می‌کنند. درایوها کاربردهای متنوعی دارند و در صنایع مختلف مانند صنعت آسانسور، نساجی، پمپ‌ها و فن‌ها به کار گرفته می‌شوند.

استفاده از درایو موتور یا اینورتر به‌منظور کنترل دقیق سرعت موتورها و همچنین صرفه‌جویی در مصرف انرژی بسیار مهم است. درایوها با تنظیم فرکانس و ولتاژ ورودی به موتور، سرعت چرخش آن را به طور پیوسته کنترل می‌کنند.

چه استفاده‌ایی از درایو می‌کنیم ؟

استفاده از درایو موتور یا اینورتر برای دو منظور اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

درایو کنترل دور موتور

درایو با تغییر فرکانس و ولتاژ ورودی به موتور، سرعت چرخش آن را به طور دقیق کنترل می‌کند. این قابلیت در کاربردهایی مانند آسانسور، فن‌ها و پمپ‌ها بسیار مفید است.

صرفه‌جویی در مصرف انرژی

استفاده از درایو به‌جای روش‌های سنتی کنترل سرعت موتور، منجر به کاهش قابل‌توجه مصرف انرژی می‌شود. این مزیت به‌ویژه در کاربردهای پرمصرف انرژی مانند چرخه‌های پمپاژ و تهویه بسیار مهم است.

بررسی تفاوت سافت استارتر و درایو باتوجه‌به فاکتورهای مختلف

تصمیم نهایی در خصوص این که کدام‌یک مناسب‌تر هستند، بستگی به برنامه و میزان کنترل موردنیاز دارد. به‌طورکلی برای مقایسه این دو وسیله، بهتر است فاکتورهای مختلفی را مدنظر قرار دهید. این فاکتورها را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

کنترل سرعت برنامه

اگر برنامه‌ای که دارید با هجوم شدید جریان مواجه است، اما نیازی به کنترل سرعت وجود ندارد، استفاده از سافت استارترها بهترین انتخاب ممکن است. بااین‌وجود اگر برنامه شما نیاز به کنترل سرعت دارد، باید حتما از اینورتر یا درایو استفاده کنید.

ابعاد بدنه

با نگاهی کلی به‌اندازه این دو وسیله متوجه تفاوت‌های سافت استارتر و اینورتر از نظر ظاهری می‌شوید. سافت استارترها معمولاً ابعاد بسیار کوچک‌تری  درایوها نسبت به درایوها دارند و به همین دلیل فضای کمتری را هم اشغال می‌کنند.
اینورترها ابعاد بزرگ‌تری نسبت به سافت استارتر دارند.

قیمت دستگاه

قطعا یکی از عوامل تعیین‌کننده در انتخاب یک وسیله، قیمت مناسب آن است. اینورترها به دلیل قابلیت‌های بیشتری که دارند، طبیعتا قیمت بیشتری هم نسبت به سافت استارترها دارند.

پس می‌توان گفت معمولا قیمت اینورتر نسبت به قیمت سافت استارتر بیشتر است.

تفاوت سافت استارتر و اینورتر از نظر کلیدهای دستگاه

سافت استارتر دارای کلیدهای استاتیکی است که از آن‌ها در توان‌های بالا به‌صورت معکوس و موازی استفاده می‌شود. این کلیدها در اینورتر وجود ندارد.

اتصال انواع دستگاه

اینورترها به دلیل قابلیت‌هایی که دارند، بهتر است به یک موتور متصل شوند. البته این وسیله قادر به اتصال چند موتور را هم دارد، اما معمولاً این کار توصیه نمی‌شود. در مورد سافت استارتر اوضاع کمی متفاوت‌تر است. این دستگاه قابلیت اتصال هم‌زمان به ۱۰ موتور را هم دارد.

تفاوت سافت استارتر و اینورتر از نظر امکان کنترل

یکی دیگر از اصلی‌ترین تفاوت‌های سافت استارتر و اینورتر، نحوه کنترل از راه دور آن‌هاست. اینورترها برای کنترل‌کننده از راه دور در صنعت مورداستفاده قرار می‌گیرند. درحالی‌که سافت استارترها در صنعت این قابلیت را ندارند.
سافت استارتر و اینورتر دو دستگاه متفاوت برای کنترل موتورهای الکتریکی هستند که در نحوه عملکرد آن‌ها تفاوت وجود دارد:

نحوه عملکرد سافت استارتر

سافت استارتر این دستگاه برای راه‌اندازی نرم و کاهش جریان راه‌اندازی موتور به کار می‌رود. سافت استارتر با کاهش ولتاژ ورودی به موتور در لحظه راه‌اندازی، شوک جریان را کاهش می‌دهد.

نحوه عملکرد اینورتر

درایو با تغییر فرکانس و ولتاژ ورودی به موتور، سرعت چرخش موتور را به طور مداوم و دقیق کنترل می‌کند. این امکان را فراهم می‌آورد که سرعت موتور به طور پیوسته تنظیم شود.

 

سافت استارتر یا راه‌ انداز نرم چیست؟

سافت استارتر یا راه‌انداز نرم، یک دستگاه الکترونیکی است که برای راه‌اندازی نرم و روان موتورهای الکتریکی به کار گرفته می‌شود. این دستگاه با کاهش ولتاژ ورودی به موتور در لحظه راه‌اندازی، از بروز جریان‌های بسیار بالا که موجب آسیب به موتور می‌شود، جلوگیری می‌کند. سافت استارتر به طور معمول در کاربردهایی استفاده می‌شود که از موتورهای بزرگ و پرمصرف استفاده می‌شود، مانند موتورهای پمپ‌ها, فن‌ها و آسانسورها.

تفاوت سافت استارتر و اینورتر یا درایو :

سافت استارتر و درایو موتور در عملکرد و هزینه با یکدیگر متفاوت هستند:

مقایسه عملکرد

سافت استارتر تنها برای راه‌اندازی نرم موتور به کار می‌رود و امکان کنترل دقیق سرعت موتور را ندارد. در مقابل، درایو امکان تنظیم پیوسته سرعت موتور را فراهم می‌کند و قابلیت های بیشتری مانند صرفه جویی در مصرف انرژی را دارد.

مقایسه هزینه

سافت استارتر هزینه کمتری نسبت به اینورتر دارد، اما قابلیت‌های محدودتری دارد. درایو هزینه بیشتری دارد، اما امکانات پیشرفته‌تری را ارائه می‌دهد.

کاربرد سافت استارتر

سافت استارتر به طور عمده در کاربردهایی استفاده می‌شود که از موتورهای بزرگ و پرمصرف استفاده می‌شود، مانند موتورهای پمپ‌ها، فن‌ها و آسانسورها. این دستگاه با کاهش ولتاژ ورودی به موتور در لحظه راه‌اندازی، مانع از ایجاد جریان‌های بسیار بالا می‌شود که می‌توانند به موتور آسیب برسانند؛ بنابراین سافت استارتر برای راه‌اندازی نرم و محافظت از موتور کاربرد دارد.

همچنین، استفاده از سافت استارتر در موتورها به طور معمول در کاربردهایی صورت می‌گیرد که از موتورهای بزرگ و پرمصرف استفاده می‌شود. این دستگاه با کاهش ولتاژ ورودی در زمان راه‌اندازی، از بروز جریان‌های بسیار بالا که می‌توانند به موتور آسیب برسانند، جلوگیری می‌کند.

درایو موتور کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای درایو عبارت‌اند از:

• کنترل دقیق سرعت موتورهای الکتریکی در صنایع مانند آسانسور، پمپ‌ها، فن‌ها و دستگاه‌های تولیدی
• صرفه‌جویی در مصرف انرژی توسط کاهش مصرف برق موتورها
• بهبود راندمان و افزایش عمر موتورها
• امکان راه‌اندازی نرم و محافظت از موتورها در برابر شوک‌های جریان

مزایای استفاده از اینورتر

استفاده از درایو  مزایای بسیاری دارد که موجب اهمیت استفاده از اینورتر می‌شود. برخی از این مزایا عبارتند از:

1. امکان کنترل دقیق سرعت موتورهای الکتریکی
2. صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف انرژی
3. بهبود راندمان و افزایش عمر موتورها
4. محافظت از موتورها در برابر شوک‌های جریان هنگام راه‌اندازی

نکات خرید و انتخاب درایو یا اینورتر

انتخاب یک درایو متناسب با کاربرد مد نظر شما از اهمیت زیادی برخوردار است. پارامترهای زیادی در این امر دخیل هستند و باید نکاتی را برای انتخاب و خرید درایو یا اینورتر ، در نظر گرفت. قبل از این که به بررسی نکات خرید درایو بپردازید، بهتر است اطلاعات اولیه موتور و سیستم را که به شما در انتخاب درایو مناسب کمک می کند، جمع آوری کنید. این اطلاعات را می‌توان در Name plate یا پلاک موتور یافت که تعدادی از آن‌ها را در ادامه نام می‌بریم:

• مقدار آمپر بار کامل Full Load Amps (FLA)
• اسب بخار (Horsepower)
• ولتاژ
• دور در دقیقه (RPM)
• فاکتور خدمات ( سرویس‌دهی ) موتور (SF) Service Factor
• چپ‌گرد یا راست‌گرد بودن موتور

سایر اطلاعات مختص سیستم و کاربرد مدنظر شما خواهدبود مانند:

• نوع بار (گشتاور ثابت یا گشتاور متغیر)
• دامنه سرعت و روش کنترل
• نیازهای ویژه محفظه

کلام آخر

در این مقاله به بررسی اینورتر یا درایو کنترل دور موتور و مقایسه آن با سافت استارتر پرداختیم. اینورتر دستگاهی الکترونیکی است که با تغییر فرکانس و ولتاژ ورودی به موتور، سرعت چرخش آن را به طور دقیق کنترل می‌کند. این امکان را فراهم می‌آورد که سرعت موتور به طور پیوسته تنظیم شود و همچنین منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود.

در مقابل، سافت استارتر صرفاً برای راه‌اندازی نرم و محافظت موتور در برابر جریان‌های بالا به کار می‌رود و امکان کنترل دقیق سرعت را ندارد. علی‌رغم اینکه سافت استارتر هزینه کمتری نسبت به درایو دارد، اما قابلیت‌های محدودتری را ارائه می‌دهد.

در مجموع، اینورتر یا درایو کنترل دور موتور ابزاری قدرتمند برای کنترل پیوسته سرعت موتورها و صرفه‌جویی در مصرف انرژی است که کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد.