نقش میدان گازی پارس جنوبی در پیشرفت اقتصادی ایران

سه دهه پیش، در گوشه‌ای از خلیج فارس و نزدیک به ساحل، یک روستای کوچک و ناشناخته وجود داشت. هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که این مکان کمتر شناخته شده روزی به عنوان قطب انرژی ایران شناخته شود. اما با فرا رسیدن دهه ۷۰ و شروع به کار پروژه‌های میدان گازی پارس جنوبی، این منطقه متحول شد. در سال ۱۳۸۱، اولین گام‌ها برای استخراج گاز از این میدان برداشته شد. با وجود تحریم‌های بین‌المللی که صنعت نفت و گاز ایران را هدف قرار داده بود، این کشور با پشتکار و تلاش بی‌وقفه موفق شد نه تنها این میدان را به بهره‌برداری برساند، بلکه رکوردهای جدیدی در زمینه استخراج گاز به ثبت برساند.

در دوره دولت سیزدهم، توجه ویژه‌ای به توسعه میدان‌های نفت و گاز مشترک شد و پارس جنوبی نیز از این قاعده مستثنی نبود. اقدامات و استراتژی‌های وزارت نفت و شرکت ملی نفت در این دوره منجر به توسعه فاز ۱۱ میدان پارس جنوبی شد؛ فازی که بیش از دو دهه در انتظار توجه و فعالیت بوده است. این تلاش‌ها نه تنها به تقویت ظرفیت استخراج گاز ایران کمک کرد، بلکه نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی کشور ایفا کرد.

در ادامه این مقاله با ما در ساختمان ۲۴ همراه باشید.

افزایش قدرت در گازرسانی با توسعه میدان گازی پارس جنوبی

میدان گازی پارس جنوبی نه تنها به عنوان منبع اصلی تامین گاز برای مصارف خانگی، صنعتی و تولید برق در ایران شناخته می‌شود، بلکه نقش آن در اقتصاد کشور نیز بی‌بدیل است. اکنون، چشم‌انداز گسترده‌ای از منافع اقتصادی این میدان برجسته شده است.

با گذشت زمان، گازرسانی به تقریبا ۹۵ درصد از جمعیت شهری و روستایی ایران امکان‌پذیر شده است. این پیشرفت چشمگیر، همزمان با توسعه میدان گازی پارس جنوبی در دهه ۸۰ آغاز شد. امروزه، اکثر صنایع و نیروگاه‌های کشور از گاز به عنوان اصلی‌ترین منبع انرژی بهره می‌برند.

میدان پارس جنوبی به تنهایی ۷۵ درصد از نیاز گازی کشور را تامین می‌کند، که این موضوع برای تامین امنیت انرژی در فصول سرد سال حیاتی است. حجم برداشت روزانه گاز از این میدان توسط ایران به طور متوسط ۶۸۰ میلیون مترمکعب است و در زمستان گذشته این میزان به اوج ۷۰۵ میلیون مترمکعب رسید.

جواد اوجی، وزیر نفت، با اشاره به این حجم برداشت گاز، یادآور شد که همچنین روزانه ۷۵۰ هزار بشکه میعانات گازی نیز از پارس جنوبی استخراج می‌شود.

در بُعد مالی، هر واحد پالایشی دو فازی در پارس جنوبی، درآمدی معادل روزانه ۱۰ میلیون دلار برای کشور ایجاد می‌کند، که در مجموع سالانه به حدود ۳.۵ میلیارد دلار می‌رسد.

میدان پارس جنوبی نقش مهمی در اشتغالزایی دارد. در حال حاضر، بیش از ۶۰ هزار نفر در بخش‌های مختلف صنعت نفت در منطقه عسلویه مشغول به کار هستند، که این امر نشان‌دهنده تاثیر چشمگیر این میدان بر بازار کار است.

عسلویه، پیشگام و محور توسعه پتروشیمی در ایران

عسلویه، موتور محرکه صنعت پتروشیمی ایران، خود را فراتر از یک منبع گازی معمولی معرفی کرده است. این منطقه نه تنها به تامین گاز اکتفا نمی‌کند بلکه به عنوان حیات واحدهای پتروشیمی کشور عمل می‌کند. با وجود ۲۱ کارخانه فعال، عسلویه به قابلیت تولید سالانه حیرت‌انگیز ۳۹ میلیون تن ماده پتروشیمی دست یافته است.

این منطقه، که بی‌رقیب در قلب صنعت پتروشیمی ایران جای گرفته، بیش از ۳۸ هزار متخصص را به خدمت گرفته است. با وجود تلاش‌های ماهشهر برای رسیدن به چنین موقعیتی، عسلویه با گذشت زمان و رشد مداوم خود، فاصله میان این دو منطقه را هرچه بیشتر افزایش می‌دهد.

نگاهی به ترکیب واحدهای پتروشیمی عسلویه نشان می‌دهد که این منطقه دارای ۱۳ واحد بالادستی با توان تولید سالانه ۲۰.۶ میلیون تن، ۱۴ واحد میان‌دستی با ظرفیت ۷.۶ میلیون تن، و ۳ واحد پایین‌دستی با توانایی تولید ۴ میلیون تن در سال است.

منطقه ویژه اقتصادی پارس، که تقریبا نیمی از ظرفیت کل صنعت پتروشیمی کشور را به خود اختصاص داده، با ۴۵ میلیون تن تولید، نقش کلیدی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. محصولات تولیدی عسلویه، که بیشترشان به بازارهای بین‌المللی صادر می‌شوند، در میان ۲۴ مجتمع پتروشیمی موجود، ۶ تای آن‌ها بر پایه گاز طبیعی فعالیت دارند و به عنوان نمادی از پیشرفت و کارآمدی این منطقه شناخته می‌شوند.

توسعه و امنیت از پارس جنوبی تا شهرهای دور

مجتمع عظیم گازی پارس جنوبی، به عنوان یکی از مهم‌ترین قلب‌های انرژی ایران، با افزایش ۶.۵ درصدی در تزریق گاز، نقشی حیاتی در تامین انرژی کشور ایفا می‌کند. این مجتمع با داشتن ۱۳ پالایشگاه در ۲۲ فاز مختلف، روزانه بین ۶۰ تا ۷۰ میلیون مترمکعب گاز را تولید کرده و حدود ۷۵ درصد نیاز گازی کشور را برآورده می‌سازد. علاوه بر تامین انرژی، بیش از ۱۷ هزار نفر در این مجتمع مشغول به کار بوده و به رشد اشتغال در بخش‌های مختلف کمک می‌کنند.

توزیع گاز در سرتاسر ایران توسط شبکه‌های لوله‌کشی پیچیده و گسترده صورت می‌گیرد. خط لوله سراسری دهم با طول ۶۳۲ کیلومتر و ظرفیت روزانه ۷۰ میلیون مترمکعب گاز، مسیر خود را از جم تا اصفهان طی می‌کند. در این مسیر، سه ایستگاه تقویت فشار نقش مهمی در تضمین قدرت و ثبات جریان گاز دارند. دو خط لوله دیگر نیز وظیفه انتقال گاز فازهای پارس جنوبی به شمال کشور را بر عهده دارند و بخشی از این گاز را به چرخه صادرات وارد می‌کنند.

در بسیاری از بخش‌های شبکه گازرسانی، از لوله‌های پلی اتیلن استفاده می‌شود. این لوله‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، انعطاف‌پذیری و دوام طولانی‌مدت، به طور گسترده‌ای در سیستم‌های انتقال گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. اتصالات الکتروفیوژن به عنوان یک راهکار نوآورانه، با استفاده از حرارت الکتریکی، اتصالات محکم و بدون درزی را بین قطعات لوله ایجاد می‌کند، که این امر احتمال نشت گاز را به شدت کاهش می‌دهد.

با توجه به اینکه ایران دومین دارنده بزرگ منابع گازی جهان است، گاز طبیعی به عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه اقتصادی کشور مطرح است. گازرسانی به شهرها و روستاها، علاوه بر تقویت صنایع تولیدی و کارخانجات، موجب ایجاد رفاه عمومی برای مردم شده است. این شبکه وسیع و پیچیده، نه تنها گاز را به تمام نقاط کشور می‌رساند، بلکه به عنوان یک عامل مهم در پیشرفت و توسعه صنعتی ایران نقش‌آفرینی می‌کند.

نقش کلیدی پارس جنوبی در امنیت انرژی و حفاظت محیط‌زیست

در دل پهناوری پارس جنوبی، ایران گنجینه‌ای ارزشمند را آشکار ساخته است؛ میدانی که هر روز به اندازه ۴.۵ میلیون بشکه نفت خام، گاز طبیعی برای این کشور فراهم می‌آورد. این موفقیت بزرگ، حاصل تلاش‌های پیگیر و توسعه‌های مداوم در فازهای مختلف این میدان گازی است. اکنون، ایران با تولید بیش از یک میلیارد مترمکعب گاز در روز، نه تنها در میان کشورهای بزرگ تولیدکننده گاز جهان می‌درخشد، بلکه گام‌های استواری به سمت تنوع‌بخشی به سبد صادراتی خود برمی‌دارد.

این میزان تولید گاز، که نقشی برجسته در امنیت انرژی کشور دارد، معادل تقریبا ۶ میلیون بشکه نفت خام است. در این میان، پارس جنوبی به تنهایی ۷۵ درصد از نیاز گازی کشور را تامین می‌کند و به این ترتیب، بدون آن، ما ناگزیر به تولید ۴.۵ میلیون بشکه نفت خام بیشتر در روز می‌بودیم.

از دیدگاه دیگر، عدم توسعه پارس جنوبی می‌توانست چالش‌های جدی در زمینه تامین انرژی و امنیت انرژی برای کشور به همراه آورد. نگاهی به ظرفیت‌های پالایشی و تولید نفت خام ایران، اهمیت این میدان را به خوبی نمایان می‌سازد.

علاوه بر این، با توجه به مسائل زیست‌محیطی، استفاده از گاز طبیعی به جای فرآورده‌های نفتی، کاهش چشمگیری در آلایندگی‌های محیط‌زیستی به دنبال دارد. این تمرکز بر گاز، به‌ویژه با توسعه پارس جنوبی، نقش موثری در کاهش آلودگی محیط‌زیست در ایران ایفا کرده و به پایداری زیست‌محیطی کشور کمک شایانی کرده است.

پارس جنوبی؛ قلب تپنده تامین انرژی و تقویت بنیه صنعتی ایران

پارس جنوبی، این میدان گازی عظیم و پربازده، نه فقط به عنوان یکی از ارکان اصلی تولید گاز در ایران شناخته می‌شود، بلکه در راه رسیدن به خودکفایی کامل در تامین بنزین کشور نیز ستون فقراتی استوار است. این میدان با استفاده بهینه از میعانات گازی، به پالایشگاه ستاره خلیج فارس امکان تولید ۴۰ درصد از کل بنزین مصرفی کشور را داده است.

روزانه، حدود ۶۰۰ هزار بشکه از این میعانات گرانبها به پالایشگاه ارسال می‌شود که تامین‌کننده نزدیک به ۴۰ درصد از بنزین مورد نیاز ایران است. توسعه این میدان گازی نه تنها نقشی کلیدی در تقویت زیربنای صنعتی ایران ایفا کرده، بلکه در بهبود جایگاه و توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی نیز تاثیرگذار بوده است.

از دیدگاه جغرافیایی، این میدان که در دل خلیج فارس جای گرفته، به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان شناخته می‌شود. سهم ایران از این میدان عظیم، چیزی حدود ۸ درصد از کل گاز جهان را شامل می‌شود و تاکنون توانسته است ۲۳۰۰ میلیارد مترمکعب گاز را برداشت کند که درآمد حاصل از آن بالغ بر ۴۱۴ میلیارد دلار است.

به ویژه، فاز ۱۱ این میدان، که در شرایط تحریمی به اجرا درآمده، سالانه ۴ تا ۵ میلیارد دلار درآمد برای ایران به ارمغان می‌آورد. این امر، نشان‌دهنده قدرت و استقلال کشور در زمینه توسعه منابع انرژی و توانایی مقابله با شرایط دشوار است.