بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی چه باید کرد؟ بررسی جامع 1402

پروانه‌ای که برای اشتغال به کار افراد صادر می‌شود، در 4 درجهٔ مختلف با عناوین پایه 3، پایه 2، پایه 1 و ارشد صادر می‌شود. برای دریافت عنوان پایه 3، افراد باید در آزمون نظام مهندسی شرکت کرده و حدنصاب نمره قبولی را دریافت کنند. برای ارتقای افراد به پایه‌های بالاتر، دیگر نیازی به آزمون نیست، اما سوابق کاری، سنوات و شرکت در دوره‌ها ضروری است.

آزمون‌های نظام مهندسی در 7 رشتهٔ عمران، برق، معماری، تأسیسات برق، تأسیسات مکانیک، نقشه‌برداری، شهرسازی و مکانیک برگزار می‌شود. اگر نمرهٔ حدنصاب قبولی را در هریک از آزمون‌های نظام مهندسی برای صلاحیت‌های رشته خود را دریافت کرده‌اید، جهت اشتغال به کار باید مراحلی را طی کنید.

در این مقاله به بررسی مراحل بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی می‌پردازیم.

اعتبار قبولی در آزمون نظام مهندسی

مدت‌زمان اعتبار قبولی در آزمون نظام مهندسی فقط 4 سال است و افراد تنها 4 سال برای دریافت پروانهٔ اشتغال مهلت‌ دارند. اگر افراد به هر دلیلی شرایطی مانند کارت پایان خدمت، نداشتن سابقهٔ بیمه برای دریافت پروانهٔ اجرا و غیره را نداشته باشند، تنها 4 سال زمان برای مرتفع کردن موانع وقت دارند.

هرسال افراد زیادی برای تمدید مهلت دریافت پروانه درخواست می‌دهند و دلیل آن‌ها عدم اطلاع از تاریخ انقضای اعتبار قبولی در آزمون است. متأسفانه به‌هیچ‌عنوان امکان تمدید این مهلت برای دریافت پروانهٔ اشتغال وجود ندارد و افرادی که اعتبار آن‌ها منقضی می‌شود، باید دوباره اقدام به شرکت در آزمون کنند.

عضویت در سازمان نظام مهندسی

اگر تا قبل از قبولی در آزمون نظام مهندسی در سازمان نظام مهندسی عضویت دریافت نکرده‌اید، اولین قدم برای شما ثبت‌نام است. شایان ذکر است که ثبت‌نام در سازمان نظام مهندسی قبل از قبولی در آزمون، اجباری نیست و شما می‌توانید بعد از آزمون نیز عضو سازمان شوید. شرط اول عضویت، داشتن مدرک لیسانس یا بالاتر در هریک از رشته‌های مهندسی عمران، معماری، برق، مکانیک، شهرسازی، نقشه‌برداری و ترافیک است. مدرک تحصیلی افراد باید حتماً موردتائید دانشگاه‌های معتبر کشور باشد، در غیر این صورت، قابل‌قبول سازمان نظام مهندسی نیست.

بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی، عضویت در سازمان به دو صورت حقیقی و حقوقی امکان‌پذیر است، افراد حقوقی همان کسانی هستند که در رشته‌های اصلی دارای مدرک مرتبط لیسانس هستند. اشخاص حقیقی هم شامل شرکت‌ها، دفاتر فنی و سازمان‌های مهندسی هستند. ثبت‌نام و عضویت در نظام مهندسی به‌صورت آنلاین و حضوری انجام می‌شود که با توجه به شرایط، می‌توانید یکی از این دو را انتخاب کنید.

برای عضویت در نظام مهندسی باید قبل از تاریخ درخواست عضویت، حداقل 6 ماه در استان موردنظر اقامت داشته باشید. همان‌طور که در بالا اشاره شد، باید دریکی از رشته‌های اصلی دارای مدرک لیسانس و یا بالاتر باشید. افراد باید در نظام مهندسی استان دیگری عضویت نداشته باشند و مدارک موردنظر سازمان را برای عضویت را تهیه کنند. همچنین باید بدانند که عضویت در سازمان نظام مهندسی نیاز به پرداخت حق عضویت سالانه دارد.

مدارکی که برای عضویت در سازمان نظام مهندسی لازم هستند به شرح زیر است:

• تکمیل کردن کاربرگ یا فرم اطلاعات برای درخواست عضویت در سازمان نظام مهندسی موردنظر؛
• اصل و کپی شناسنامهٔ فرد؛
• اصل و کپی کارت ملی فرد؛
• اصل و کپی برابر اصل مدرک تحصیلی؛
• 2 قطعه عکس 6 در 4 به‌صورت رنگی و دارای زمینه‌ای سفید؛
• اصل و کپی فیش واریزی برای عضویت؛

این مدارک برای ارسال اینترنتی باید در قالب A4 اسکن شده و با پسوند jpg در سایت بارگذاری شوند.

ثبت درخواست پروانه‌ٔ اشتغال

بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی و عضویت در سازمان نظام مهندسی شهر محل سکونت خود، می‌توانید اقدام به دریافت پروانه اشتغال به کار کنید. البته باید به نکتهٔ مهم دقت داشته باشید ک در صورت قبولی در آزمون، حتماً باید مدت 3 سال از دریافت مدرک لیسانس فرد گذشته باشد.

در هر استان پس از اعلام نتایج آزمون‌ها، کارنامهٔ قبولی به سازمان نظام مهندسی ارسال می‌شود و برنامهٔ زمان‌بندی برای دریافت پروانهٔ اشتغال براساس شماره سریال قبولی ارائه می‌شود. افراد باید دقیقاً روزی که در زمان‌بندی برای ثبت‌نام تعیین‌ شده‌است اقدام کنند و اگر زودتر از آن اقدام نمایند، اجازهٔ ثبت با سریال قبولی به آن‌ها داده نمی‌شود. اگر زودتر از موعد درخواست بدهند، باید برای حذف درخواست خود اقدام کنند و درخواست حذف را به امضای رئیس واحد صدور پروانه برسانند، سپس باید در دبیرخانه ثبت شود تا درخواست آن‌ها قبل از موعد از سیستم حذف گردد. اگر هم دیرتر از موعد اعلام‌شده برای ثبت درخواست اقدام شود، اجازهٔ ثبت درخواست با سریال قبولی به افراد داده نمی‌شود. در این صورت باید حدوداً سه هفته پس از پایان زمان‌بندی، درخواست را بدون سریال ثبت کنند.

اقدامات پس از ثبت درخواست پروانهٔ اشتغال

پس‌از این‌که درخواست طبق زمان‌بندی در سامانه ثبت گردید، مهلتی حدود 10 روز به افراد داده می‌شود تا مدارک خود را که کپی برابر اصل شده برای سازمان موردنظر پست کنند. مهم‌ترین مدارک ارسالی برای درخواست پروانهٔ اشتغال، گواهی اشتغال به کار، تجربهٔ عملی و سابقه‌کار است. تجربهٔ عملی و سابقه‌کار افراد باید توسط 2 نفر از اعضای عضو نظام مهندسی تائید شود. افراد باید توجه کنند که برای دریافت پروانهٔ نظارت، فقط درج سوابق کاری در پروژه‌های شخصی و در محدودهٔ شهر با سمت ناظر که به امضای دو نفر از اعضای پایه‌یک آن استان باشد، موردقبول است.

دو هفته پس از ارسال مدارک به سازمان استان موردنظر، پیامکی برای افراد متقاضی ارسال می‌شود و ضمن اعلام نواقص مدارک (در صورت وجود نقص)، زمان مراجعهٔ حضوری اعلام می‌گردد. افراد در زمان تعیین‌شده باید به سازمان نظام مهندسی استان خود مراجعه کرده و اصل مدارک ارسالی را همراه داشته باشند. پس از انجام این اقدامات، در حدود 2 ماه بعد، پروانه صادر شده و به آدرس پستی ارسال می‌شود.

اقدامات پس از اخذ دریافت پروانهٔ اشتغال

افراد باید بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی و دریافت پروانهٔ اشتغال، بلافاصله به یکی از دفاتر الکترونیکی شهر خود مراجعه کنند و برای فعال‌سازی پروانه درخواست بدهند. دفتر خدمات الکترونیکی مدارک و فرم‌های لازم را از فرد دریافت می‌کند و درخواست فعال‌سازی پروانه را در سامانه ثبت می‌نماید. پس از ثبت درخواست فعال‌سازی، به مدت یک هفته تا 10 روز بعد، شماره امضای فرد فعال می‌شود.

برای دریافت شماره امضای افراد، باید در بانک صادرات حساب بانکی داشته باشند و به بخش خدمات مهندسی در سایت سازمان موردنظر مراجعه کنند. پس از ثبت‌نام در سایت و تکمیل اطلاعات تکمیلی مانند شماره‌حساب بانک صادرات، شماره امضا قابل دریافت است.

ساخت مهر اعضای سازمان نظام مهندسی

بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی و انجام اقداماتی که گفته شد، با در دست داشتن شماره امضا، شماره پروانه و شماره عضویت، اقدام برای ساخت مهر امکان‌پذیر است. پس از ساخت مهر باید دوباره به دفتر خدمات الکترونیکی در شهر موردنظر مراجعه شود. افراد می‌توانند با در دست داشتن مهر و امضای تعدادی فرم، برای فعال کردن پروانهٔ خود اقدام کنند. در این مرحله باید مجدداً به سایت نظام مهندسی مراجعه شود و با واردکردن نام کاربری و کلمهٔ عبور تعیین‌شده هنگام ثبت‌نام، برخی اطلاعات و مشخصات را ثبت کرد. این اطلاعات شامل میزان کارکرد در خارج از شهر و انجام تنظیماتی مانند انتخاب مناطق و گروه ساختمانی مدنظر است. پس از واردکردن اطلاعات و انجام تنظیمات، افراد باید منتظر کار نظارت از سوی سازمان مرتبط باشند.

ورود به بازار کار با پروانه‌های صلاحیت موردنظر

در صلاحیت نظارت بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی و دریافت پروانهٔ اشتغال موردنظر، سازمان نظام مهندسی مربوطه کارهای نظارت ساختمان را به مهندسانی که پروانه را دریافت کرده‌اند، ارجاع می‌دهد. در این حالت نیازی به جستجو و پیدا کردن کار برای نظارت نیست.

در صلاحیت اجرا می‌توان کار اجرا را به‌تنهایی و یا همراه با طراحی انجام داد، اما با توجه به حقیقی بودن پروانه و محدود بودن کار، فعال کردن پروانهٔ اشتغال مجری حقیقی منطقی نیست. پیشنهاد می‌شود افراد تا ارتقای پایه خود صبر کنند.

صلاحیت طراحی معماری یا محاسبات سازه می‌تواند به‌تنهایی و یا همراه با نظارت و اجرا باشد، بنابراین دریافت کار با این صلاحیت به‌مراتب نسبت‌به بقیه بهتر و بیشتر است. معمولاً تعداد افرادی که پروانه محاسبات یا طراحی دارند محدودتر است، اما مبلغ تعرفه طراحی از نظارت و اجرا کمتر است. بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی و دریافت صلاحیت موردنظر سعی کنید دیگر صلاحیت‌ها را هم کنار هم داشته باشید.

ارگان‌های صادرکنندهٔ پروانه اشتغال

بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی، ارگان‌های صادرکنندهٔ پروانه اشتغال مرتبط با نظام مهندسی وزارت راه و شهرسازی معمولاً پس از بررسی و گذشت یک ماه، پروانهٔ اشتغال به کار را صادر می‌کنند. درصورتی‌که مدارک افراد نقص داشته باشد، وزارت راه و شهرسازی نواقص را در مدت 15 روز به آن‌ها اعلام می‌کند. در برخی از استان‌ها، وزارت راه و شهرسازی مسئولیت بررسی و تائید مدارک را بر عهدهٔ نظام مهندسی ساختمان می‌گذارند. در صورتی که سازمان نظام مهندسی ساختمان آن را تائید کند، مدارک جهت صدور به وزارت راه و شهرسازی ارسال می‌شود.

شرایط ارتقای پایهٔ نظام مهندسی

پایین‌ترین درجهٔ پروانهٔ اشتغال که بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی دریافت می‌شود، پروانهٔ اشتغال به کار پایه 3 است. افرادی که پروانهٔ اشتغال به کار پایه 3 را دارا هستند، طبق مادهٔ 11 قانون نظام مهندسی، پس از گذشت 4 سال می‌توانند به پایه 2 ارتقا درجه پیدا کنند. افرادی هم که دارای پایه 2 هستند، پس از گذشت 5 سال دیگر، به پایه 1 ارتقا پیدا می‌کنند. هیچ یک از افرادی که دارای پروانه اشتغال پایه 3 هستند نمی‌توانند یک‌باره از پایه 3 به پایه 2 ارتقا پیدا کنند. درواقع افراد با گذشت زمان و کسب تجربهٔ لازم، می‌توانند ارتقا پایه پیدا کنند.

افرادی که پایه 3 هستند باید در کلاس‌ها و دوره‌های موردنظر سازمان نظام مهندسی شرکت کنند و در آزمون داخلی سنجیده شوند. به‌شرط گذشت زمان موردنظر سازمان قبولی در آزمون‌های داخلی، افراد می‌توانند با موفقیت ارتقا پایه داشته باشند.

چه مدارکی برای ارتقای پایه گواهی اشتغال به کار لازم است؟

بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی، دریافت گواهی و انجام انواع فعالیت‌ها، بالاخره زمان تمدید این پروانه فرامی‌رسد. مدارک عمومی موردنیاز شامل نامهٔ درخواست تمدید پروانهٔ اشتغال، نامهٔ درخواست ارتقای پروانه اشتغال، دو قطعه عکس 6 در 4، اصل پروانهٔ اشتغال به کار قبلی، نامهٔ تسویه‌حساب با سازمان و رسید بانکی است. مدارک اختصاصی نیز شامل ارائه سابقه‌کار موردنیاز، گواهی پایان دورهٔ آموزشی برای تمدید و ارتقای پروانهٔ اشتغال و ارائه نامه مفاصا حساب مالیاتی است.

تمدید پروانهٔ اشتغال به کار سازمان نظام مهندسی

بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی و دریافت پروانهٔ اشتغال به کار، باید پس از گذشت زمان 3 سال، نسبت‌به تمدید این پروانه اقدام کرد. برای اقدام به تمدید پروانهٔ اشتغال به کار، حتماً باید 3 ماه به پایان تاریخ انقضای آن مانده باشد. تمدید این پروانه نیازمند ارائه دو سری از مدارک عمومی و تخصصی است و هزینه‌ای نیز بابت تمدید پروانه توسط سازمان نظام مهندسی دریافت می‌شود. تمدید پروانه به‌صورت بومی انجام می‌شود و باید از طریق سازمان نظام مهندسی استان مربوطه انجام گیرد. افراد باید وارد سایت سازمان نظام مهندسی استان خود شوند و درخواست تمدید پروانه را به همراه مدارک موردنیاز ثبت کنند. درصورتی‌که مدارک عمومی و تخصصی موردتائید سازمان باشند، تمدید پروانهٔ نظام مهندسی صورت می‌گیرد.

• شرایط عمومی تمدید پروانه اشتغال به کار

حتماً باید مدت‌زمان سه سال از تاریخ اعتبار پروانهٔ اشتغال به کار نظام مهندسی افراد گذشته باشد و بررسی شرایط عمومی و تخصصی کاملاً برعهدهٔ خود سازمان نظام مهندسی است. افراد باید مدارک محل سکونت خود را به سازمان ارائه دهند، درصورتی‌که آدرس آن‌ها تغییر پیدا کرده باشد، باید مدارک آدرس جدید را ارائه دهند. فرمی برای رفتار اخلاقی و حرفه‌ای مهندسان وجود دارد که افراد باید آن‌ها را پر کنند و در اختیار سازمان قرار دهند. همچنین افرادی که قصد تمدید پروانهٔ خود را دارند، باید بدانند صدور پروانهٔ نظام مهندسی جدید براساس قوانین جدید صورت می‌گیرد.

• شرایط خصوصی تمدید پروانه اشتغال به کار

در سال 97، قانونی از سوی سازمان نظام مهندسی تصویب شد که براساس آن تمام افرادی که قصد دارند پروانهٔ اشتغال را دریافت کنند، باید در دورهٔ مبانی سلامت، ایمنی و محیط‌زیست HSE شرکت کنند. اگر فردی این دوره‌ها را نگذرانده باشد، باید نامهٔ حذف صلاحیت را دریافت کند. بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی، راه درازی در پیش است و افراد باید همیشه در تلاش باشند.

افرادی که پروانهٔ اشتغال به کار دارند اما می‌خواهند دانشنامهٔ ارشد و دکتری خود را در پروانه ذکر کنند، باید مدارک تحصیلی خود را در دفتر ثبت اسناد رسمی ثبت نمایند، سپس باید تصویر مربوطه را برای درج دانشنامه ارائه دهند. افراد باید برای تمدید پروانه، مهر و مدارک شرکت در دوره‌های HSE را مطابق با شیوه‌نامه ارائه دهند. همچنین افراد برای تمدید پروانه خود باید پروانهٔ نظام مهندسی قبلی خود را نیز به سازمان تحویل دهند.

کلام پایانی

در این مقاله به‌تفصیل دربارهٔ اقداماتی که باید بعد از قبولی در آزمون نظام مهندسی انجام داد صحبت کردیم. تنها قبولی و دریافت پروانهٔ اشتغال به کار ملاک نیست، بلکه افراد دارای پروانه باید همیشه به‌روز باشند و در دوره‌های موردنظر سازمان نظام مهندسی شرکت کنند. علاوه‌بر این دوره‌ها، توصیه می‌شود افراد مطالعات خارج از دوره نیز داشته باشند تا دانش آن‌ها همیشه به‌روز باشد. دانش فنی در کنار تجربه، اصول اساسی لازم برای فعالیت براساس آرمان‌های سازمان نظام مهندسی است.

منبع: پاراسیویل