مدیریت پروژه و مدیریت ادعا (کلیم) و اختلافات در طول پروژه
مدیریت پروژه فرایند برنامهریزی، اجرا، نظارت، کنترل و تکمیل پروژهها بهمنظور دستیابی به اهداف مشخصشده در چهارچوب زمان، بودجه و کیفیت تعیینشده است. این فرایند شامل استفاده از منابع، مدیریت تیمها، شناسایی و کنترل ریسکها و حل مشکلات بهمنظور اطمینان از موفقیت پروژه در تمامی مراحل آن است. هدف نهایی مدیریت پروژه، اتمام پروژه با کیفیت مطلوب، در زمان مقرر و طبق بودجه تعیینشده است.
بحث ادعا در مدیریت پروژه از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا مدیریت صحیح و بهموقع ادعاها میتواند تأثیر قابلتوجهی در موفقیت یا شکست پروژه داشته باشد. در پروژههای بزرگ و پیچیده، اختلافات ناشی از ادعاها ممکن است باعث تأخیرات طولانی، افزایش هزینهها و حتی توقف پروژه شود. این ادعاها ممکن است بهدلیل مشکلاتی مانند تغییرات طراحی، تأخیرات ناشی از عوامل غیرمنتظره، اشتباهات قراردادی، یا مسائل حقوقی بروز کنند.
در چنین شرایطی، مدیریت ادعا نقش کلیدی در حفظ روند صحیح پروژه ایفا میکند. اگر ادعاها بهدرستی شناسایی و مدیریت نشوند، میتوانند به سرعت به اختلافات جدی تبدیل شده و منابع پروژه را هدر دهند. بهطور مثال، عدم توجه به فرایندهای حقوقی و قراردادی مناسب، یا عدم تجزیه و تحلیل دقیق علل تأخیر و تغییرات، میتواند به مشکلات حقوقی و مالی قابلتوجهی منجر شود.
برای پیشگیری از چنین بحرانهایی و موفقیت در مدیریت ادعاها، نیاز به یک برنامهریزی استراتژیک و همهجانبه از همان مراحل ابتدایی پروژه است. این برنامه باید نهتنها به مبانی قراردادی و حقوقی، بلکه به مبانی اساسی مدیریت پروژه، از جمله برنامهریزی، زمانبندی، مدیریت مالی و هزینه، اسناد و مدارک و تحلیل تأخیرات توجه داشته باشد.
مدیریت ادعا و حل و فصل اختلافات (Claims and Dispute Resolution) تنها بخشی از یک فرایند جامع هستند که باید در تمام مراحل پروژه، از پیش از طراحی (Pre-Design) تا پس از ساخت و اجرا (Post-Construction)، بهطور هماهنگ اجرا شوند.
در نتیجه، مدیریت ادعا باید بخشی از فرایند کلی مدیریت پروژه باشد. این بهمعنی آن است که فرایندهای شفاف، مستندات دقیق و هماهنگی مستمر میان تیمهای پروژه باید برای پیشگیری از ادعاها و حلوفصل مؤثر آنها در تمام مراحل پروژه وجود داشته باشد. داشتن یک رویکرد استراتژیک برای مدیریت ادعا، از همان مراحل ابتدایی پروژه، بهویژه در بخشهای طراحی و قراردادها، میتواند جلوی بسیاری از بحرانها و مشکلات بعدی را بگیرد و پروژه را در مسیر موفقیت نگه دارد.
این فرایند شامل آشنایی با مبانی حقوقی و قراردادی بینالمللی است که بهویژه در کشورهای توسعهیافته برای پیشگیری از اختلافات و حل دعاوی استفاده میشود. تسلط به این دانش نهتنها برای مدیران و کارشناسان قرارداد ضروری است، بلکه مدیران پروژه و مشاوران باید به این مسائل آگاهی کامل داشته باشند. این دانش میتواند مزیت رقابتی بزرگی برای متخصصان به ارمغان آورد و در صورت عدم تسلط به آن، بحرانهایی را برای پروژهها به وجود آورد.
از اینرو، موسسه ACEMI اولین برگزارکننده دوره مدیریت ادعا (کلیم) و اختلافات در طول پروژه در کشور است که از انواع منابع و فرمهای قراردادی همسان مختلف اعم از AIA و AGC و ConsensusDocs و FIDICدر کنار پروتکل SCL، استاندارد انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA)، مستندات موسسه صنعت ساخت CII، راهنمای ASCE و الحاقیه PMBOK استفاده کرده و این مبانی را به صورتی کاملا ساختار یافته و یکپارچه با مبانی مدیریت پروژه آموزش میدهد. در واقع، در این دوره نه تنها با بسیاری از الزامات و ساختارهای قراردادی اصولی و راهکارهای پیچیده، هم در عرصه مدیریت پروژه و هم از منظر قراردادی و حقوقی آشنا میشوید، بلکه مقایسه این مبانی را با نشریه 4311 و برخی از قراردادهای همسان EPCصنعتی و طرح و ساخت غیر صنعتی فرا خواهید گرفت.
در نهایت، مدیریت ادعا و حل اختلافات به هیچ عنوان نباید از مدیریت پروژه جدا باشد. بلکه یک فرایند یکپارچه است که باید از ابتدای پروژه تا پایان آن در کنار سایر فرایندهای مدیریت پروژه اجرا شود تا پروژه با موفقیت و بدون بحران به نتیجه برسد.
1. محدودههای دانشی مورد نیاز برای تبدیل شدن به متخصص ادعا (کلیم)
برای داشتن تصویری دقیقتر و جامعتری از برخی از حوزههای دانشی که یک متخصص ادعا باید داشته باشد به ساختاری که از انجمن AACE (American Association of Cost Engineers) اقتباس شده است، میپردازیم. این ساختار شامل چندین بخش کلیدی است که برای تبدیل شدن به یک متخصص ادعا ضروری هستند. این موارد عبارتند از:
ترکیب این دانشها و مهارتها به متخصص ادعا این امکان را میدهد که در تحلیل، مدیریت، و حلوفصل اختلافات و دعاوی پروژه بهطور مؤثر و کارآمد عمل کند و از وقوع بحرانهای احتمالی جلوگیری نماید.
2. اهمیت مدیریت ادعا
مدیریت مؤثر ادعاها در پروژهها به جلوگیری از اختلافات بزرگتر و تأخیرات بیشتر کمک میکند. این فرایند شامل شناسایی، مستندسازی، تحلیل و حلوفصل ادعاها است. اگر ادعاها بهموقع و بهدرستی مدیریت نشوند، میتوانند به مشکلات جدی، افزایش هزینهها و تأخیر در پروژه منجر شوند.
در نهایت، مدیریت پروژه و مدیریت ادعا باید بهطور همزمان با یکدیگر اجرا شوند. اگرچه مدیریت پروژه به پیشبینی و حل مشکلات کمک میکند، اما در صورت بروز اختلافات، مدیریت ادعاها نقش مهمی در جلوگیری از تأثیر منفی آنها بر پروژه ایفا میکند. این دو فرایند مکمل یکدیگر هستند و به موفقیت پروژه کمک میکنند.
جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش های موسسه ACEMI
در نقشه راه جامع موسسه مدیریت ساخت و پروژه علویپور، تمام این فرایند به شکل مناسبی طراحی شده است. بخش زیادی از مبانی که در فوق آمده به شکل یکپارچهای از دوره برنامه ریزی، مدیریت مالی، مدیریت اسناد، آنالیز تاخیرات، مدیریت ادعا و استراتژی قرارداد آموزش داده میشود تا شما بتوانید بسیاری از این مبانی را که تخصصیترین بخش پروژهها با آن سروکار داریم و دانش آن در اختیار همگان نیست را فرا گیرید.
دیدگاهتان را بنویسید