اجرای وال پست مطابق آیین نامه 2800

در استاندارد 2800 روش‌های جدیدی برای اجرای وال پست‌ها معرفی شده است. این روش‌ها شامل تشریح دیتل متفاوتی برای اجرای وال پست می‌باشد. مواردی که در آیین نامه 2800 امده است را می‌توان به طور خلاصه به صورت زیر بیان نمود:

الف) با استفاده از وال پست‌های منقطع در طول ستون

وال پست‌های منقطع در واقع ناودانی هایی هستند که به ستون یا تیرها متصل می‌شوند و دیوار را در بین دو لبه (بال وال پست) خود نگه می‌دارند. در دو طرف دیوار این وال پست‌ها به ستون متصل می‌شوند. اگر ستون‌ها بتونی باشند وال پست‌ها با پیچ و رول بولت به ستون متصل می‌شوند. اما اگر ستون‌ها فولادی باشند وال پست‌ها به ستون جوش داده می‌شوند. طول این وال پست‌های منقطع حدود 50 سانتی متر است و طول لبه‌های آنها حدود 5 تا 7 سانتی متر است. طبق آیین نامه باید فاصله ای برابر یک صدم فاصله سطح کف تا سقف بالایی بین دیوار و ستون‌های دو طرف دیوار در نظر گرفته شود. به طور مثال برای یک دیوار سه متری این فاصله باید سه سانتی متر باشد. برای پر کردن این فاصله از مواد ارتجاعی مناسب استفاده می‌شود. طبق آیین نامه لبه وال پست باید حدود 4 سانتی متر روی دیوار در دو طرف را بپوشاند. به همین دلیل با توجه به فاصله دیوار و ستون، لبه‌های وال پست‌های منقطع 5 تا 7 سانتی متر در نظر گرفته می‌شوند. فاصله بین دو وال پست منقطع حداکثر باید یک متر در نظر گرفته شود. در نتیجه مثلا در یک دیوار به ارتفاع سه متر از 3 یا 4 وال پست منقطع استفاده می‌شود.

ب) با استفاده از گیره و قلاب

در این روش به جای استفاده از وال پست منقطع از گیره و قلاب استفاده می‌شود. گیره به ستون متصل می‌شود و قلاب داخل گیره محکم می‌شود. قلاب‌ها در بین رج‌های بلوک‌های بنایی به میلگردهای بستر متصل می‌شوند. در این روش نیز انتهای دیوارها و ستون باید حدود 3 سانتی متر فاصله داشته باشند. اتصال قلاب و گیره به صورت اتصال ثابت نمی‌باشد و از نوع مفصلی است. طبق آیین نامه طول قلاب باید حداکثر 75 برابر ضخامت مفتولی باشد که قلاب از آن ساخته شده است. اتصال بین قلاب و میلگردهای بستر توسط ملات بین بلوک‌های بنایی انجام می‌شود و نیازی به اتصال جداگانه ندارد.

ج) با استفاده از الیاف شیشه ای و نوارهای شبکه ای

در این روش که یک روش نوین است و در حال حاضر کمتر استفاده می‌شود به جای استفاده از اجزاء فلزی مانند وال پست منقطع یا گیره و قلاب از مواد قابل ارتجاع خاصی مانند الیاف شیشه استفاده می‌شود. در این روش ستون هایی از الیاف شیشه در فواصل مشخص در بدنه دیوار کار گذاشته می‌شود. طبق آیین نامه 2800 ضخامت این ستون‌ها حدود 25 سانتی متر است و بین هر دو ستون الیاف حدود 75 سانتی متر دیوار توسط بلوک‌های بنایی ساخته می‌شود. به واسطه خاصیت ارتجاعی که این متریال‌ها دارند در هنگام زلزله دیوار قابلیت حرکت‌های با دامنه کوچک دارد که این خاصیت از ریزش آن جلوگیری می‌نماید. یک مزیت بسیار خوب در اینجا این است که در این روش نیازی به استفاده از وال پست‌های افقی یا عمودی در داخل دیوار نمی‌باشد و استفاده از الیاف شیشه ای مذکور محافظت لازم را ایجاد خواهند کرد.

نکات تکمیلی بیان شده در آیین نامه 2800

در مورد استفاده از وال پست جدید و دیتیل جدید اجرای   آن در آیین نامه 2800 نکات دیگری نیز بیان شده است، که اشاره به آنها برای تکمیل مبحث آمده در این مقاله ضروری است. این نکات عبارتند از:

اتصال فوقانی دیوار و تیر

طبق آیین نامه اتصال فوقانی دیوار با تیر بالای آن باید توسط ناودانی‌های منقطع انجام شود. در این اتصال نمی‌توان از گیره و قلاب استفاده کرد. دیوار در بالا نباید به صورت مستقیم به تیر متصل شود و باید حدود 5/2 سانتی متر بین آنها فاصله وجود داشته باشد. این مسأله به منظور جلوگیری از ترک برداشتن و در نتیجه تضعیف دیوار در اثر بارگذاری تیر فوقانی صورت می‌گیرد.

شرایط استفاده از وال پست میانی عمودی و افقی

طبق آیین نامه اگر طول دیوار از 4 متر بیشتر باشد باید از وال پست‌های عمودی (وادارهای میانی) در دیوار استفاده کرد. ضمنا اگر ارتفاع دیوار از 5/3 متر بیشتر باشد در دیوار باید از وال پست‌های افقی استفاده کرد. اتصال وال پست‌ها به تیرها و ستون‌ها از نوع اتصال تلکسکوپی و کشویی می‌باشند. این نوع اتصالات در زمان زلزله به دیوار دامنه حرکتی کوچکی را می‌دهند. در انتهای دیوارهایی که ستون وجود ندارد از وادارهای انتهایی استفاده می‌شود. در این نوع وادارها در پایین و بالا اتصال تلسکوپی به کار می‌رود. در هر دو نوع اتصال تلسکوپی و کشویی وال پست کاملا به تیر بالایی اتصال ندارد و بین آن همان فاصله حدود 5/2 سانتی متری وجود دارد. این فاصله علاوه بر جلوگیری از اثر بارگذاری تیر بالایی باعث ایجاد دامنه حرکت مناسب در زمان زلزله برای دیوار می شود.

شرایط اجرای وال پست در ساختمان‌های با حساسیت بالا

طبق چیزی که در آیین نامه درج شده است برای ساختمان‌های با حساسیت بالا که باید همیشه قابلیت خدمت رسانی داشته باشند مانند بیمارستانها دیتیل اجرای وال پست‌ها کمی متفاوت است. به طور مثال الزام شده است که در این موارد حتما از وال پست‌های سرتاسری استفاده شود. به این معنی که در دو طرف دیوار و حتی زیر تیر فوقانی به جای استفاده از وال پست‌های منقطع از یک وال پست یک تکه کامل استفاده شود. در دو انتهای دیوار این وال پست از کف دیوار تا تیر فوقانی ادامه پیدا می‌کند و در بالای دیوار وال پست کل طول بالای دیوار را می‌پوشاند. این نوع استفاده از وال پست با وجودی که هزینه اجرا را افزایش می‌دهد حفاظت بیشتری برای دیوار به وجود می‌آورد. این حفاظت بیشتر تضمین می‌کند که این دیوار امکان ریزش کمتری را در زمان زلزله داشته باشد.

نتیجه گیری

با وجودی که به نظر می‌آید اجرای وال پست به روش جدید نیاز به ملاحظات بیشتر و دقت بالاتر دارد اما نتیجه حاصل از آن نسبت به روش قبل بهبود فراوانی پیدا کرده است. روش‌های فعلی روش‌هایی است که کم و بیش در کشورهای زلزله خیز دیگر نیز به کار می‌روند. از آن گذشته با وجود داشتن جزئیات بیشتر هزینه اجرای روش‌های جدید به طور کلی 10 تا 20 درصد پایین‌تر از روش‌های قبلی است چرا که در آن متریال کمتری به کار می‌رود.

منبع: وبسایت ایسنا