سقف وافل چیست؟ انواع، کاربرد و روش اجرا

سقف وافل، یکی از انواع سقف های ساختمانی، از جنس بتن (بتن مسلح) با ساختار مشبک است که در کنار ظاهری زیبا در سطح زیرین سقف ، دارای مزایای اقتصادی و فنی بسیاری است. برای اجرای این سقف از قالب وافل که موجب کاهش وزن مرده می شود استفاده میکنند.

سقف های وافل در مواردی که نیاز به افزایش فاصله بین ستون ها باشد بکار میروند .به همین دلیل برای سازه های پیشرفته با دهانه های وسیع مانند پارکینگ ها ،موزه ها و… کاربرد دارند.
علت نامگذاری این سقف به دلیل شباهت زیادش به نان وافل است.

انواع سقف وافل

این سقف ها دارای دو نوع یک طرفه و دوطرفه هستند :

سقف وافل یک طرفه

فرم ظاهری این سقف ها مشابه سقف های تیرچه یونولیت می باشد اما تفاوت آنها در ضخامت سقف کاملا مشهود است ؛ به طوری که ضخامت سقف های تیرچه یونولیت در تمام نقاط یکسان است و یونولیت ها داخل سقف ها قرار دارند اما قالب سقف های وافل یک طرفه همیشگی نبوده و از سقف خارج میشوند ؛ در نتیجه حفره های مستطیل شکلی در سقف نمایان میشود.

این سقف ها مشابه دال یک طرفه دارای دو تکیه گاه میباشند و به دلیل یک جهته قرار گرفتن تیرچه ها، مصرف میلگرد در آنها کاهش پیدا میکند .

حداکثر دهانه یک طرفه مجاز ۸ تا ۹ متر توصیه شده است.

سقف وافل دو طرفه

این سقف نیز مانند سقف وافل یک طرفه با قالب های غیر ماندگار اجرا میشود اما شکل قالب ها متفاوت و به شکل مربع است ؛ این قالب ها منجر به عملکرد دو طرفه سقف می شوند .
این سقف ها دارای چهار تکیه گاه بوده و حداکثر دهانه آنها ۱۲ متر و در شرایط خاص ۱۶ متر می باشد ؛ منظور از شرایط خاص افزایش ضخامت سقف و یا ساخت سقف دارای تیرهای آویزدار می باشد.

قیمت این سقف با توجه به دو طرفه بودن و نیاز به میلگرد در دو جهت، از سقف های یک طرفه بیشتر است اما در مقابل استحکام ، مقاومت و دهانه بزرگتر از مزیت های این سقف محسوب میشود.

اجرای سقف وافل

اجرای این سقف شامل عملیات زیرسازی ، قالب چینی ، آرماتورگذاری ، بتن ریزی ، قالب برداری و نازک کاری است که در ادامه هرکدام را بررسی میکنیم

عملیات زیرسازی

در این مرحله با نصب جک ها اسکلت زیربنا سرپا میشود .نام دیگر این مرحله شاسی کشی است . به دلیل ارتفاع بیشتر سقف وافل نسبت به بقیه سقف ها ، گاها نیاز است که ارتفاع طبقه افزایش یابد در این صورت باید از جک های بلند استفاده کرد.

افزایش ارتفاع جک ها ممکن است موجب بر هم خوردن تعادل شود به همین دلیل در پروژه های بلند بهتر است از داربست های مدولار استفاده شود و یا جک ها به یکدیگر مهار شوند .

قالب چینی

بر طبق نقشه سازه، قالب های وافل بر روی جک ها قرار داده میشوند .

گاهی اوقات بتن بعد از خشک شدن به قالب ها میچسبد و جدا نمیشود . برای جلوگیری از این اتفاقات ، سهولت اجرا و همچنین افزایش عمر قالب ها، بهتر است قالب ها پیش از کار گذاشتن روغن کاری شوند .

آرماتور گذاری

شبکه آرماتورها به صورت عمود بر هم در این مرحله گذاشته میشوند .

بتن ریزی

پس از نظارت به صحت انجام مراحل کار ، مرحله بتن ریزی را به وسیله پمپاژ بتن روی سقف بنا انجام می دهیم . چنانچه بخواهیم زیبایی و کیفیت کار را ارتقا دهیم میتوانیم از ماله پروانه ای برای صیقل دادن سطح بتن استفاده کنیم

قالب برداری

پس از آنکه بتن خشک و سخت شد میتوانیم عملیات قالب برداری را انجام دهیم . با توجه به این موضوع که قالب های وافل چند بار مصرف هستند مجریان طرح مراقبت میکنند که در طی انجام این مرحله آسیبی به قالب ها زده نشود .

عملیات نازک کاری

این عملیات مرحله نهایی اجراست. در بعضی سازه ها از سقف کاذب برای پوشاندن سقف استفاده میکنند و در مقابل بعضی دیگر، نمای این سقف را با انجام نورپردازی به کار میگیرند.

سرعت اجرا

به دلیل وزن کمتر این سازه در مقابل سقف های یوبوت و کوبیاکس، جک کمتری مورد نیاز است و سرعت اجرای آن نیز بیشتر است

برش پانچ

یکی از مهم ترین استاندارد های سقف وافل مربوط به آرماتور بندی است که به ویژه در مناطق تحت برش از اهمیت زیادی برخوردار است .

اطراف ستون ها امکان برش پانچ وجود دارد که عبور میلگردهایی از ستون و استفاده از خاموت و سنجاقی ویژه برای محصور کردن آن میلگرد ها از نکات اجرایی مربوطه میباشد . آرماتور های تقویتی نیز معمولا در وسط دهانه و نزدیک تکیه گاه ها بکار برده میشوند.

اجرای تمام آرماتور فوقانی ، تحتانی و تقویتی در سازه سقف وافل باید طبق نقشه انجام شود.

مزایای استفاده از سقف وافل

مهم ترین مزیت این سقف در رابطه با کاربرد آن در دهانه های وسیع و همچنین ظرفیت باربری زیاد است

حفره های موجود در این سازه مصرف بتن را کاهش داده منجر به ارزانتر و سبکتر شدن آن نسبت به سازه های مشابه شده است

سرعت اجرای این سازه بالاست ، به سادگی انجام میشود و همچنین امکان نظارت بر ساخت آن نیز وجود دارد

بخش زیرین این سقف جای بسیار مناسبی برای عبور دادن کانال های تهویه ، سیم های برق و .. است زیرا سوراخ کاری در بخش تحتانی مشکلی در سازه به وجود نمی آورد.

این سقف به جهت شکل هندسی منحصر به فرد خود میتواند عایق خوبی در برابر صوت و گرما باشد

یکی دیگر از مزیت هایی که پیشتر به آن اشاره شد زیبایی سطح زیرین آن است که میتواند در نما مورد استفاده قرار بگیرد

ارتعاش پایین سقف به جهت وجود سختی سازه ای و میلگرد های تقویتی باعث شده این سازه در برابر زلزله مقاوم باشد

معایب استفاده از سقف وافل

این سقف به دلیل حساسیت اجرا ، نیاز به نیروی متخصص و ماهر دارد و این در حالی است که نیروی متخصص مرتبط با آن مانند تیرچه یافت نمیشود

افزایش دهانه ی ستون ها نیازمند افزایش ضخامت سقف است که این امر نیز منجر به افزایش ارتفاع کلی ساختمان میشود . بر اساس ضوابط شهرداری افزایش ارتفاع ساختمان ها ،موجب کم شدن تعداد طبقات میشود

استفاده از این سقف برای سطوح شیبدار دارای محدودیت است و عملکرد فنی مناسب را تامین نمیکند