مقایسه وال پست و وال مش : بررسی 0 تا 100 مزایا و معایب

مستحکم‌سازی ساختمان‌های مختلف برای کاهش صدمات جانی و مالی ناشی از زلزله یا طوفان بخش مهمی از علم مهندسی ساختمان است که این روزها به شدت مورد توجه قرار می‌گیرد. در سال‌های اخیر از وال پست‌ها برای جداسازی مهار لرزه‌ای دیوارها استفاده می‌کردند. در حالی که استفاده از این نگهدارنده‌ها با چالش‌های خاصی همراه بود. این روزها با پیشرفت تکنولوژی و فناوری‌های نوین در صنعت ساخت‌و‌ساز از مهارکننده‌های جدیدی به‌عنوان وال مش برای تقویت المان‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای استفاده می‌شود. مقایسه وال پست و وال مش نشان می‌دهد که توری‌های فایبرگلاس وال مش با ساختار استاندارد، مزایای بیشتری در تامین استحکام سازه دارند. برای آشنایی بیشتر با این متریال‌ها با ما همراه باشید تا به مقایسه وال پست و وال مش بپردازیم.

وال پست چیست؟

برای اینکه به پاسخ دقیقی در مقایسه وال پست و وال مش برسید، بهتر است که تعریف مشخصی از هر یک از این متریال‌ها داشته باشیم. وال پست یک نوع نگهدارنده دیوار است که از قوطی و نبشی تولید می‌شود. این متریال دارای طول‌های مشخص است و حالت غیرسازه‌ای دارد. عملکرد این نگهدارنده به این صورت است که همبستگی و مهار دیوار به واسطه اسکلت سازه تامین می‌شود. آنچه در استفاده از این نگهدارنده مورد توجه قرار می‌گیرد، این است که دیوار سازه به کمک آن می‌تواند نیروهای ناشی از وزن خود را مهار کند؛ در نتیجه استحکام دیوار افزایش می‌یابد.

همانطور که در سایت رونیکس هم آمده است:

وال پست یک المان غیر سازه‌ای عمودی یا افقی و شبیه به ستون یا تیر است؛ اما عملکرد متفاوتی دارد. برای اتصال دیوارها به ستون‌ها، تیرها یا دال بتنی و ایمن‌سازی آنها از والپست استفاده می‌شود که درواقع نوعی کلاف است.

هدف از اجرای وال پست در ساختمان، انتقال بارهای حاصل از باد و لرزه به فریم‌های سازه و ایمن‌سازی دیوار نسبت به ریزش است. درواقع وال پست به عنوان نگهدارنده و برای نبشی‌کشی دیوارها هنگام ساختمان‌سازی و جلوگیری از تخریب دیوارها هنگام زلزله مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دلایل عدم استفاده از وال پست سنتی

با وجود اینکه وال پست‌ها سال‌های زیادی است که به‌عنوان یک مهارکننده در تقویت سازه‌های مختلف استفاده می‌شود؛ اما مطالعات نشان داده که این نوع از نگهدارنده‌ها به دلیل محدودیت‌های ساختاری، استحکام کافی را در ساختمان‌ها ایجاد نمی‌کنند. اگر بخواهیم بین وال پست یا وال مش یکی را انتخاب کنیم، سیستم وال مش انتخاب هوشمندانه‌تری است.

• ضعف در اتصالات وال پست فلزی یکی از محدودیت‌های قابل‌توجهی است که در استفاده از این متریال به‌خصوص در مقایسه وال پست و وال مش دیده می‌شود. وال پست‌ها از وادارهای عمودی و افقی تشکیل شده‌اند که در فاصله مشخص به اسکلت اصلی ساختمان متصل می‌شوند. این اتصال به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. مهم آن است که شیوه اتصال با نوع متریال به‌کار‌رفته متناسب باشد. در نهایت اتصال باید به اندازه کافی ایمن شود تا در زمان زلزله به راحتی نشکند. این در حالی است که چنین مشکلی در اتصالات وال پست دیده می‌شود.

• طراحی پیچیده یکی از نقاط ضعف وال پست سنتی است. این نگهدارنده‌ها طراحی و اجرای پیچیده و با جزئیات زیادی دارند، در حالی که اگر به یکی از جزئیات در طراحی و اجرای این تجهیزات توجه نشود، مشکلات زیادی به‌وجود می‌آید. به‌عنوان مثال: استفاده نابجا از ناودانی و مقاطع مورد نیاز، ایمنی ساختمان را ضعیف می‌کند.

• اجرای زمانبر و تخصصی این نگهدارنده‌ها به‌عنوان یک فاکتور مهم در مقایسه وال پست و وال مش مورد توجه قرار می‌گیرد. طبیعتا وقتی طراحی و اجرای این نوع از نگهدارنده‌های سازه پیچیدگی زیادی دارد، نصب و اجرای آن نیز زمان زیادی می‌طلبد. از طرفی دشوار بودن فرایند اجرای وال پست‌ها نصب آن‌ها را به یک فرایند تخصصی تبدیل کرده و باید حتما توسط افراد متخصص و کاربلد انجام شود که در این صورت هزینه‌های جاری در اجرای کار افزایش می‌یابد.

وال مش چیست؟

احتمالا تا اینجا متوجه شده‌اید که چرا وال پست‌ها برای مقاوم‌سازی بنا گزینه مناسبی نیستند؛ اما برای اینکه به درک بهتری در مقایسه وال پست و وال مش برسید، بهتر است که یک تعریف از وال مش‌ها نیز داشته باشیم. وال مش‌ به‌عنوان جدیدترین روش تکنولوژی در تقویت دیوارهای غیرسازه‌ای شناخته می‌شود. این نگهدارنده در واقع نوعی کلاف است که در انواع مختلفی عرضه می‌شود. جالب آن است که می‌توان وال مش را نوعی وال پست دانست؛ به عبارتی وال مش شکل جدیدی از نگهدارنده وال پست است و به شکل موثری دیوارهای غیرسازه‌ای را مهار و کنترل می‌کند.

این متریال جایگزین ایده‌آلی برای وال پست‌های قدیمی و فلزی است. در ساخت این نگهدارنده از فایبرگلاس استفاده می‌شود که دارای ابعاد، وزن و فواصل مشخصی بوده و مانند یک توری عمل می‌کند. اگر بخواهیم ساختار وال مش را به‌صورت دقیق بیان کنیم، باید بگوییم که این مهارکننده دیوار از یک لایه مش فایبرگلاس تشکیل شده که توسط دو لایه پلاستر گچی یا سیمانی پوشانده می‌شود. اجرای این فایبرگلاس توری‌شکل روی سطح دیوار یکپارچگی و انسجام آن را تامین می‌کند؛ بنابراین حتی در صورت وقوع زلزله نیز دیوار دچار ترک‌های عمیق یا ریزش نخواهد شد. با این حساب در مقایسه وال پست و وال مش می‌توان با صراحت گفت که وال مش‌ها ساختار بهینه‌سازی شده و استانداردی دارند.

همانطور که در سایت وال مش هم آمده است:

وال ‌مش راهکاری نوین برای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیر سازه ‌ای است. سرعت بالا و روند ساده ‌تر اجرا از امتیازات مهم وال مش است. همچنین در اکثر اوقات، بهره‌ گیری از راهکار خرید وال مش هزینه‌ های کمتری را نسبت به روش های سنتی رقم می‌ زند. حذف ترک خوردگی در دیوارهای غیرسازه‌ ای (که در برخی از انواع بلوک ها رایج است) نیز از دیگر امتیازات روش وال مش است.

اهمیت استفاده از وال مش در چیست؟

در استفاده از وال مش مزایای متعددی وجود دارد. این نگهدارنده‌ها علاوه‌بر جلوگیری از ترک خوردگی دیوار از جمع شدگی ملات نیز جلوگیری می‌کنند. توری فایبرگلاس این نوع وال پست‌های جدید در برابر حرارت مقاومت زیادی ارائه داده و در برابر خوردگی نیز بسیار مقاوم است. مقاومت مش فایبرگلاس در برابر محیط‌های سیمانی و سایر محیط‌های قلیایی و همچنین استحکام قابل‌توجه آن در برابر کشش از وال مش یک محصول ارزشمند ساخته است.

اگر بخواهیم مزایای این نگهدارنده‌ها را بر اساس جنبه‌های کاربردی آن بررسی کنیم، باید بگوییم که وال مش‌ها بر انواع دیوارهای سیمانی، سفالی، آجری، بلوک و … اجرا شده و ایستایی دیوار را تامین می‌کنند. این متریال‌ها از سازه‌های مختلف در برابر عوامل مخرب محیطی محافظت می‌کنند. اگر از وال مش استفاده کنید، دیگر به وال پست‌های میانی نیازی ندارید. قیمت، یک آیتم مهم در مقایسه وال پست و وال مش است؛ می‌توانیم با اطمینان بگوییم که هزینه خرید و اجرای وال مش‌ها بسیار ارزان‌تر از وال پست است. باتوجه به اینکه این نگهدارنده‌ها وزن سبکی دارند، به راحتی نیز اجرا می‌شوند.

چرا باید وال مش را جایگزین وال پست کنیم؟

در مقایسه وال پست و وال مش یک آیتم مشترک دیده می‌شود و آن هم عملکرد تعریف شده برای این نگهدارنده‌هاست. در واقع هر دو متریال وظیفه دارند که با اتصال دیوارها و تیغه‌ها به اسکلت ساختمان، مقاومت سازه را در برابر نیروهای جانبی افزایش دهند. اگرچه بین این دو محصول تفاوت‌های قابل‌توجهی وجود دارد؛ اما در نهایت وال پست‌ها و وال مش‌ها با یک هدف مورد استفاده قرار می‌گیرند. در بندهای قبل راجع‌به این موضوع که چرا وال مش‌ها جایگزین وال پست‌های فلزی قدیمی شده‌اند، صحبت کردیم. مهم‌ترین تفاوتی که در این دو محصول دیده می‌شود، این است که در وال مش دیوار به وادارهای عمودی و افقی نیازی نیست و از آنجا که به بست‌های فلزی و میلگرد بستر نیازی نخواهید داشت، نصب و اجرای وال مش آسان‌تر و کم هزینه‌تر خواهد بود. برای استفاده از وال مش‌ها محدودیت طولی نخواهید داشت؛ چون اصلا از وادار قائم استفاده نمی‌شود.

قوانین اجرایی در استفاده از وال پست و وال مش

پیشرفت تکنولوژی در صنعت ساخت و ساز مقررات جدیدی به نظام مهندسی ساختمان افزوده و استفاده از وال پست‌ها نیز طبق همین مقررات در چند سال اخیر منسوخ شده است. باتوجه به اینکه وال پست با هدف مقاوم‌سازی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید بر اساس ضوابط و مقررات خاصی طراحی و اجرا شود. در ادامه برخی از آیین نامه‌های اجرایی استاندارد را در خصوص این محصول مورد بررسی قرار می‌دهیم.

• همانطور که گفتیم در استفاده از وال مش محدودیت طولی نداریم. دیوارهای غیرسازه‌ای در یک ساختمان باید حداکثر ۴۰ برابر ضخامت دیوار طول داشته باشند که این اندازه معادل ۶ متر است؛ اما برای دیوارهایی که بیشتر از ۶ متر طول دارند، باید از سیستم وال مش برای مقاوم سازی استفاده کنید.

• اگر دیوارهای داخلی پیش از ۱٫۸ متر ارتفاع داشته باشند، باید حتما با وال پست مقاوم‌سازی شوند.
• ارتفاع دیوارهای غیرسازه‌ای از کف باید ۳ متر و نیم باشد. در غیر این صورت باید با استفاده وال پست مهار سازه‌ای را انجام دهید.
• درصورتی‌که از وال مش استفاده می‌کنید، باید دو طرف دیوار را با توری‌های فایبرگلاس پوشش دهید.

نکته

در مقایسه وال پست و وال مش به یک نکته مهم می‌رسیم. صاحبین ساختمان‌های قدیمی و حتی جدید که از وال پست یا وال مش استفاده نکرده‌اند، باید بدانند که عدم استفاده از وادارهای عمودی و افقی ممکن است خسارت‌های زیادی را به بار آورد. اگر بعد از اجرای سازه و اتمام کار به فکر مقاوم‌سازی دیوارها بیفتید، دیگر امکان استفاده از وال پست‌های سنتی وجود ندارد. در چنین مواقعی می‌توانید به راحتی از وال مش‌ها استفاده کرده و سازه‌های خود را مقاوم‌سازی کنید. طراحی و ساختار مش فایبرگلاس این امکان را به شما می‌دهد که بعد از اتمام کار دیوارچینی، آن را از نظر لرزه‌ای مقاوم کنید؛ چون در استفاده از این محصول به اجرای ناودانی یا نصب وادارها در میانه دیوان نیازی نیست و مش‌های فایبرگلاس روی سطح دیوار اجرا می‌شوند. به همین خاطر است که می‌گوییم تقویت دیوار با استفاده از این نگه‌دارنده راحت‌تر است. لازم است بدانید که وادارهای وال مش با مصالح مختلف سازگاری دارند و هیچ آسیبی به بنا وارد نمی‌کنند. به همین دلیل حتی برای مقاوم‌سازی بناهای تاریخی نیز کاربرد دارند.

نحوه اجرای وال مش چگونه است؟

تا اینجا در مقایسه وال پست و وال مش متوجه برتری و مزایای لایه‌های فایبرگلاس به‌عنوان وال مش یا وال پست جدید شدیم. آشنایی با مراحل اجرای وال مش یا هر آنچه مربوط به آن است، به شناخت بهتر شما از این فناوری جدید کمک می‌کند. اجرای وادارهای فایبرگلاس در چهار مرحله انجام می‌شود. قبل از هر چیزی باید ناودانی یا نبشی مقطع در قسمتی که دیوار چیده شده نصب شود. نبشی نیز به واسطه اتصالات جوشی یا پیچی نصب می‌شود. در مرحله بعد دیوارچینی انجام می‌گیرد. برای اینکه مرحله دیوارچینی به درستی پیش برود، از جداکننده‌هایی مانند پلی استایرن یا پشم سنگ استفاده می‌شود. در مرحله سوم لایه‌های وال مش فایبرگلاس اجرا می‌شود. این نوارها که اندازه عرضی آن‌ها از قبل تعیین شده، به شکل عمودی اجرا شده و با استفاده از میخ نصب می‌شوند. در پایان نیز پلاسترهای ویژه وال مش نصب می‌شود. در واقع پلاسترهای گچی یا سیمانی الیاف توری فایبرگلاس را پوشش می‌دهند.

نکته

مش فایبرگلاس نوعی کامپوزیت شیشه است که در سیستم مقاوم‌سازی ساختمان استفاده می‌شود. این محصول با انعطاف‌پذیری عالی، چسبندگی مناسب، مقاومت کششی بالا، سهولت در استفاده، صرفه اقتصادی و مزایای دیگر شناخته می‌شود. در نصب این نوار وال مش از یک متریال مخصوص به نام پلاستر استفاده می‌شود. معمولا از پلاسترهای سیمانی برای سطوح خارجی، دیوارهای بتنی، آجری و بلوکی و از پلاستر گچی برای پوشش دیوارهای داخلی سقف و ستون‌ها استفاده می‌شود.

وال پست یا وال مش؟ کدام بهتر است؟

اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم، باید بگوییم که وال مش‌ها تنها راهکار شناخته شده در ساختمان‌هایی هستند که بدون وال پست ساخته شده‌اند. حتی اگر بعد از اجرای سازه‌های مختلف نیز در صدد مقاوم‌سازی آن‌ها برآیید، می‌توانید به شکل قابل ملاحظه‌ای خسارت‌های جانی و مالی را در زمان وقوع زلزله یا طوفان کاهش دهید. وال مش‌ها نسبت به شیوه‌های سنتی مقاوم‌سازی دیوارها عملکرد ایده‌آل‌تری ارائه می‌دهند؛ به این صورت که اجرای این نگهدارنده‌ها با حذف وادارهای قائم انجام شده و عملکرد آن به درستی صورت می‌گیرد. در کل عوامل مختلفی از جمله: عدم نیاز به اجرای هشتی‌گیر در تقاطع دیوارها، حذف مرحله ضد زنگ و …. سبب شده که عملکرد وال مش در ساختمان بهینه‌سازی شود. در ادامه یک بار دیگر سایر فاکتورهای موثر در مقایسه وال پست و وال مش را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

هزینه اجرای کار

هزینه اجرای کار در هر مرحله از ساختمان‌سازی برای صاحبین پروژه‌های اجرایی از اهمیت زیادی برخوردار است. مطالعات نشان می‌دهد که هزینه اجرای وال مش ۵۰ درصد کمتر از اجرای وال پست فلزی است. فاکتورهای مختلفی از جمله: ابعاد چشمه میزان الیاف به‌کار‌رفته در هر متر مربع، کیفیت وال مش و موارد دیگر در قیمت این محصول نقش دارند. باتوجه به اینکه به وادارهای عمودی و افقی در این سیستم نیازی نیست، می‌توان با اطمینان بیشتری راجع‌به صرفه‌جویی در هزینه‌ها صحبت کرد. از آنجا که در سیستم وال پست قدیمی از فولاد استفاده می‌شود، هزینه‌های حمل و نقل، نصب و اجرای وال پست نیز افزایش می‌یابد. به‌علاوه اینکه اجرای وال مش به نیروی متخصص نیازی ندارد و از این جهت نیز در هزینه‌های دستمزد صرفه‌جویی می‌شود.

سرعت اجرای کار

سرعت اجرای کار در تمام پروژه‌های ساخت‌و‌ساز برای پیمانکاران اهمیت زیادی دارد. طبیعتا هرچه سرعت اجرای کار بیشتر باشد، پروژه در زمان کمتری آماده شده و سود حاصل از کار نیز افزایش می‌یابد. در این بین پیمانکاران سعی می‌کنند از روش‌هایی برای افزایش سرعت اجرای کار استفاده کنند که بتوانند در کنار آن، فاکتورهای کیفی و ایمنی را نیز تامین کنند. سیستم وال مش با مزایایی که ارائه می‌دهد، برای تحقق این هدف، ایده‌آل به نظر می‌رسد. تمام مراحل اجرای لایه مش فایبرگلاس و پوشش پلاستر آن که در بندهای قبل توضیح دادیم، در مدت زمان بسیار کوتاهی انجام می‌شود. با این حال، آنطور که در مقایسه وال پست و وال مش به نظر می‌رسد، اجرای سیستم وال پست به جوشکاری‌های متعدد، نصب وادارهای فولادی و مراحل دیگر نیاز دارد.

حذف وادار عمودی و افقی و میلگرد بستر

در نصب وال مش‌های دیوار به وادارهای قائم و تیرک‌های افقی نیازی ندارید، در حالی که در اجرای وال پست باید برای مهار دیوار از وادار قائم و افقی استفاده کنید که نصب این وادارها خود چالش و پیچیدگی زیادی به همراه دارد. به‌عنوان مثال: باید برای این کار به سوراخکاری بتن، نصب پلیت در بتن، جوشکاری اضافی، اضافه کردن لایه ضد زنگ و … بپردازید. طبیعی است که در صورت حذف وادار، تمامی این مراحل اضافی نیز حذف می‌شوند و دیوارچینی به راحتی و با سرعت انجام می‌شود.

مشخص است که کدام نگهدارنده وال پست یا وال مش برای تقویت سازه مناسب‌تر است. جالب است بدانید در سیستم وال پست جدید حتی به میلگرد بستر نیز نیازی ندارید. با وجود اینکه استفاده از میلگرد بستر در لایه‌های میانی دیوار باعث تقویت آن می‌شود و از ریزش و خرابی دیوار جلوگیری می‌کند؛ اما در عین حال این محصول می‌تواند زمان عملیات دیوارچینی را افزایش داده و هزینه کلی پروژه را دو برابر کند. سیستم وال مش جدید بدون نیاز به میلگرد بستر انجام می‌شود و ضمن تسریع و تسهیل دیوارچینی، سازه را تا حد قابل قبولی مقاوم و ایمن می‌سازد.

کاهش بار مرده ساختمان

یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که در مقایسه وال پست و وال مش مورد توجه قرار می‌گیرد، کاهش بار مرده ساختمان در استفاده از سیستم وال مش است. باتوجه به اینکه در این سیستم نوین از میلگرد بستر یا سایر قطعات فولادی استفاده نمی‌شود و وزن محصول بسیار سبک است، می‌تواند میزان بار و نیروی وارد شده به ساختمان را تا حد زیادی کاهش دهد. این نکته در طراحی ساختمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. افزایش غیر استاندارد بار ساختمان می‌تواند نیروی وارد شده به سازه را نیز افزایش داده که خود عامل اصلی ایجاد خسارات جانی و مالی در مواقع بحرانی است.

جمع‌بندی

در این مطلب به مقایسه وال پست و وال مش پرداختیم. این دو محصول به‌عنوان متریال‌های تقویت‌کننده سازه در استحکام بخشیدن به ساختمان‌های مختلف نقش بسیار مهمی دارند. اگرچه ممکن است هنوز هم استفاده از وال پست در مقاوم‌سازی و تقویت ساختمان‌ها دیده شود؛ اما پیمانکاران معدودی وجود دارند که این سیستم را به لایه‌های فایبرگلاس وال مش ترجیح دهند. اصلی‌ترین دلیل پیمانکاران و مهندسین پروژه‌های اجرایی در استفاده از سیستم وال مش، هزینه پایین اجرای کار، سرعت بالای نصب و مزایای دیگری است که در این مطلب بررسی کردیم. آنچه در مورد وال پست یا وال مش بررسی کردیم، نشان می‌دهد که استفاده از مش فایبرگلاس عاقلانه‌تر است.