ترازیابی مستقیم | روش و شیوه ها

در این مقاله قصد داریم در مورد ترازیابی مستقیم که یکی از پرکاربرد ترین روش های ترازیابی است صحبت کنیم.

اگر نمی دانید ترازیابی چیست برایتان در مقاله ای جداگانه این موضوع را مفصلا شرح داده ایم.

1 – شیوه پیمایشی یا خطی در ترازیابی مستقیم

در صورتی که فاصله بین دو نقطه مد نظر کم باشد و یک دوربین ترازیاب بتواند فرایند های محاسبه اختلاف ارتفاع را طی کند کار بسیار ساده است ولی اگر فاصله بین دو نقطه و یا اختلاف ارتفاع بیش تر از طول شاخص باشد کار کمی پیچیده تر است.

برای ترازیابی در این روش بایستی به جای یک ایستگاه ، از چند ایستگاه استفاده کنیم.

در تصویر بالا ، فاصله بین دو نقطه A و B زیاد است و بایستی مراحل زیر را برای ترازیابی طی کرد :

1. چند نقطه و ایستگاه بین دو نقطه مذکور مشخص می شود
2. دوربین ترازیاب بین هر دو نقطه قرار داده می شود
3. اختلاف ارتفاع بین هر دو نقطه متوالی محاسبه می شود
4. با جمع کردن جبری اختلاف ارتفاع ها ، اختلاف ارتفاع کل به دست می آید

نکات روش پیمایشی

• در هر ایستگاه دو عدد خوانده می شود ؛ یکی قرائت جلو و یکی قرائت عقب.
• نقطه شروع (در اینجا A) فقط در یک ایستگاه و آن ها به صورت قرائت عقب خوانده می شود.
• نقطه پایان (در اینجا B) فقط در یک ایستگاه و آن ها به صورت قرائت جلو خوانده می شود.
• مابقی ارتفاع ها توسط ایستگاه قبلی خود به صورت قرائت جلو و توسط ایستگاه جلویی خود به صورت قرائت عقب خوانده می شوند.

2 – شیوه شعاعی در ترازیابی مستقیم 

در روش قبل (پیمایشی) ، دوربین ترازیاب متحرک بود ولی در این روش دوربین در جایی ثابت است و نسبت به نقطه ای که ارتفاع آن برایمان مشخص است فرایند ترازیابی را انجام می دهیم.

در ادامه از روی تصویر زیر ، مراحل این روش را بررسی خواهیم کرد.

1. چند نقطه بین دو نقطه ابتدایی و انتهایی مشخص می شود
2. دوربین ترازیاب بین دو نقطه ابتدایی و انتهایی قرار داده می شود
3. ارتفاع نمایان شده در هر یک از میر ها را قرائت می کنیم
4. به قرائت نقطه اول ، قرائت عقب گفته می شود
5. به قرائت نقطه آخر ، قرائت جلو گفته می شود
6. به قرائت نقاط میانی ، قرائت میانی (IS) گفته می شود
7. از آن جا که اعداد قرائت شده ارتفاع واقعی هر نقطه نیستند بایستی اختلاف عدد قرائت شده هر ایستگاه را با قرائت ایستگاه مجاورش محاسبه شود
8. از آن جا که پیش نیاز این روش دانستن ارتفاع حقیقی و مطلق یکی از نقاط است ، ارتفاع مطلق سایر نقاط با اختلاف ارتفاع هایی که در مرحله 6 محاسبه کردیم به دست آورده می شود.

2 – شیوه ترکیبی در ترازیابی مستقیم

این روش در واقع ترکیبی از روش پیمایشی (خطی) و همچنین شعاعی است.

در این روش به جای 1 ایستگاه که در روش شعاعی وجود داشت ، به فراخور فاصله از چندین ایستگاه استفاده می شود و هر ایستگاه مسئول محاسبه اختلاف ارتفاع چندین نقطه مجاور خود است.

در ادامه مراحل ترازیابی را به روش ترکیبی شرح خواهیم داد :

1. در ابتدا ایستگاه ها و نقاط مدنظر مشخص می شود
2. هر ایستگاه به مانند شیوه شعاعی یک نقطه را قرائت جلو ، یک نقطه را قرائت عقب و مابقی نقاط را قرائت میانی می کند
3. در شکل مشخص است که نقطه D توسط ایستگاه اول قرائت جلو می شود و توسط ایستگاه دوم قرائت عقب می شود
4. مرحله قبل (3) به تعداد ایستگاه ها انجام می شود بدین صورت که هر قرائت جلو بایستی توسط ایستگاه بعدی قرائت عقب شود
5. پس از انجام مراحل بالا ، بر حسب اختلاف ارتفاع های بدست آمده ارتفاع های مطلق به دست آورده می شود